8 nguyên nhân gây nám da mặt phổ biến bạn cần phải biết

Nám da là tình trạng rối loạn tăng sắc tố da, khiến da xuất hiện những vùng sậm màu bất thường, ảnh hưởng đến ngoại hình và sự tự tin của người mắc phải. Xác định nguyên nhân gây nám da sẽ giúp cho việc điều trị hiệu quả hơn, đồng thời giúp bạn có những biện pháp phòng ngừa nám da từ sớm.

Tìm hiểu biểu hiện của da bị nám

Nám da là tình trạng da xuất hiện những mảng da có màu sắc khác biệt so với vùng da xung quanh. Những mảng, đốm nám da thường có màu sắc đặc trưng như nâu, vàng, xám hoặc xanh, từ đậm đến nhạt và có kích thước lớn nhỏ khác nhau.

Nám da có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng đặc biệt nhất là những vùng da thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như gò má, trán, cằm, cổ, mu bàn tay,…

Các nguyên nhân gây nám da thường gặp

Nguyên nhân gây nám da thường được chia thành 2 loại chính là nguyên nhân nội sinh và ngoại sinh.

1. Nguyên nhân gây nám nội sinh

Những thay đổi bên trong cơ thể có thể dẫn đến tình trạng nám da. Hãy cùng tìm hiểu những lý do gây nám da nội sinh dưới đây:

1.1. Nám da do mất cân bằng nội tiết

Melanin là sắc tố tạo nên màu da, tóc, màu mắt,… được sản xuất bởi tế bào Melanocytes. Rối loạn nội tiết, dẫn đến mất cân bằng các hormone trong cơ thể nữ giới, đặc biệt là suy giảm Estrogen – hormone sinh dục nữ có khả năng ức chế quá trình sản sinh hormone MSH (hormone kích thích tăng sinh Melanin dưới da) là một trong những nguyên nhân gây nám da mặt. Cụ thể, khi nồng độ estrogen trong cơ thể giảm, hormone MSH không được ức chế, khiến tế bào hắc sắc tố melanin sản xuất không kiểm soát, đẩy lên bề mặt da, hình thành nám. (1)

Nám da do nội tiết thường xuất hiện tập trung thành những nốt tròn, có chân ăn sâu xuống các lớp cấu trúc của da như màng đáy hay trung bì. Nguyên nhân bị nám do mất cân bằng nội tiết thường là:

• Quá trình lão hóa: Khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, quá trình sản xuất Estrogen của buồng trứng giảm mạnh, ảnh hưởng đến nồng độ nội tiết tố trong cơ thể và tăng nguy cơ nám da.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Trong giai đoạn mang thai, nồng độ Estrogen tăng mạnh để bảo vệ thai nhi. Sau sinh, estrogen giảm xuống nhanh chóng, progesterone tăng mạnh để kích thích tuyến sữa sản xuất sữa cho bé bú, gây rối loạn nội tiết,dẫn đến nám da.
• Sử dụng thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai với thành phần Progestin là một trong những nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố và gây sạm nám lan rộng.
• Stress: Áp lực trong công việc, mệt mỏi, căng thẳng quá độ cũng có thể làm rối loạn quá trình sản sinh nội tiết tố trong cơ thể, ảnh hưởng đến nồng độ hormone.
• Rối loạn kinh nguyệt hoặc một số bệnh lý phụ khoa khác cũng là nguyên nhân khiến cho nồng độ hormone trong cơ thể biến đổi.

Phụ nữ có thai có nguy bị nám da cao do những thay đổi về nội tiết tố

1.2. Do di truyền

Nếu trong gia đình có người có tiền sử mắc phải tình trạng nám da, thì bạn cũng có nguy cơ mắc phải tình trạng này. Theo nghiên cứu, có đến 30% phụ nữ bị nám da do di truyền. Việc điều trị nám do di truyền thường gặp nhiều khó khăn.

1.3. Dùng thuốc khiến da bị sạm nám

Sử dụng một số loại thuốc điều trị cũng có thể là nguyên nhân gây ra nám da. Những loại thuốc có thể gây tình trạng nhạy cảm với ánh nắng là Tetracyclin, Sulfamid, thuốc lợi tiểu Thiazid, thuốc chống dị ứng Phenergan, thuốc an thần Chlopromazin…

1.4 Tuyến giáp có vấn đề

Các vấn đề về tuyến giáp có thể làm tăng nguy cơ nám da. Theo nghiên cứu, những bất thường tại tuyến giáp như cường giáp có thể khiến hormone ACTH và MSH kích thích thụ thể Melanocortin trong tế bào hắc tố tăng sinh hắc sắc tố Melanin, gây ra tình trạng sạm nám da.

1.5. Stress kéo dài

Tình trạng căng thẳng kéo dài sẽ khiến tuyến thượng thận tăng sản xuất hormone Cortisol, làm giảm Pregnenolone khiến nồng độ hormone Estrogen và Testosterone trong cơ thể rối loạn. Bên cạnh đó, stress còn ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng của tế bào da, khiến làn da thiếu sức sống.

1.6. Thiếu hụt collagen

Collagen là một thành phần quan trọng, chiếm đến 70% cấu trúc da. Các sợi collagen có nhiệm vụ đan vào nhau để liên kết các mô, giúp cho làn da giữ được sự đàn hồi, hạn chế nếp nhăn. Collagen cũng là một lớp màng giữ nước và dưỡng ẩm cho da.

Tuy nhiên, quá trình lão hóa, các bệnh lý và một số tác nhân khác sẽ làm suy giảm hàm lượng collagen. Tuy không phải là nguyên nhân gây nám trực tiếp, nhưng thiếu hụt collagen làm cho cấu trúc của làn da bị tổn thương, ảnh hưởng đến việc vận chuyển chất dinh dưỡng đi nuôi dưỡng làn da, khiến da dễ bị xỉn màu và sạm da.

2. Nguyên nhân gây nám ngoại sinh

Bên cạnh những nguyên nhân gây nám da nội sinh trên, các yếu tố từ môi trường, lối sống cũng có thể dẫn đến tình trạng sạm nám da. Hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến nám ngoại sinh dưới đây:

2.1. Nám do ảnh hưởng của ánh sáng mặt trời

Trong ánh nắng mặt trời có chứa tia bức xạ UVA, UVB có khả năng ảnh hưởng đến tế bào kiểm soát sắc tố Melanocytes, dẫn đến sự tăng sinh Melanin gây ra những vấn đề đối với làn da như sạm da, tàn nhang, làm đen da, nhất là nám da. Đặc biệt, sự tăng sinh quá mức Melanin có thể gây ra những vấn đề như rối loạn sắc tố, thậm chí gây ung thư da.

Ánh nắng mặt trời là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nám da

Ánh nắng mặt trời trong thời gian từ 10 giờ đến 15 giờ là mạnh nhất trong ngày, nên bạn cần che chắn cẩn thận, sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khi phải ra ngoài.

2.2. Môi trường sống, làm việc

Người thường xuyên ở trong môi trường nhiều hơi nóng, bụi khói, than đá,… cũng có thể ảnh hưởng xấu đến làn da và gây ra nám da. Chẳng hạn, những chất như Acetone khi làm nail, khói hàn chì, hơi nóng từ dầu mỡ khi nấu nướng,… có thể dẫn đến nhiều vấn đề với làn da. Bên cạnh đó, ánh sáng từ những thiết bị điện tử như tivi, máy tính, điện thoại di động, đèn LED cũng có thể khiến tình trạng nám da thêm nghiêm trọng.

2.3. Tiếp xúc thường xuyên với hóa chất

Những loại hóa chất tẩy rửa như bột giặt, nước rửa chén, nước lau sàn,… có thể bào mòn da, làm tăng sắc tố và là nguyên nhân gây nám da. Nếu tiếp xúc với những loại hóa chất này trong thời gian dài mà không che chắn cẩn thận, bạn có thể gặp tình trạng viêm da hoặc dẫn đến những bệnh lý nghiêm trọng khác. Thông thường, bàn tay chính là nơi dễ bị ảnh hưởng bởi những hóa chất này nhất.

2.4. Dùng mỹ phẩm có hại cho da

Một số loại mỹ phẩm chứa những chất độc hại có thể khiến tình trạng nám da thêm nghiêm trọng. Sử dụng mỹ phẩm chứa corticoid có thể giúp giảm nám trong thời gian ngắn, nhưng về lâu dài có thể bào mòn da, làm giãn mạch máu ở da mặt và khiến cho tình trạng nám da thêm nghiêm trọng.

Nếu trong mỹ phẩm có chứa hàm lượng thủy ngân thì có thể gây hậu quả nghiêm trọng, dẫn đến nám vĩnh viễn. Những loại mỹ phẩm bào mòn da quá nhiều cũng sẽ khiến da nhạy cảm hơn với tia UV từ ánh nắng mặt trời, làm sản sinh nhiều Melanin hơn.

2.5. Chế độ ăn uống không lành mạnh

Chế độ dinh dưỡng cũng ảnh hưởng rất lớn đến tình trạng nám da. Để hỗ trợ phòng tránh nám, việc bổ sung những dưỡng chất giúp chống oxy hóa và bảo vệ da khỏe mạnh như omega-3, vitamin C, vitamin E,… đóng vai trò rất quan trọng. Những thực phẩm tốt cho da bạn nên ăn thường xuyên như cà chua, quả mọng, các loại hạt, cá ngừ, cá hồi, bơ, chuối,….

Bổ sung những loại thực phẩm tốt cho làn da của bạn

Bên cạnh đó, những loại thực phẩm nên kiêng để giữ làn da khỏe mạnh và cải thiện tình trạng sạm nám là món ăn nhiều gia vị, đồ ăn cay, đồ ngọt, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ,…

2.6. Chế độ sinh hoạt nghỉ nghỉ không hợp lý

Ngủ không đủ giấc chính là nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố, khiến tình trạng nám da thêm nghiêm trọng. Bên cạnh đó, thói quen thức khuya hay bị mất ngủ kinh niên có thể dẫn đến thiếu chất dinh dưỡng nuôi dưỡng làn da, khiến da yếu hơn, dễ bị thâm sạm, nám da, xuất hiện nếp nhăn và mất đi vẻ tươi trẻ.

3. Phân biệt nám nội sinh và nám thông thường

Có rất nhiều điểm khác nhau giữa nguyên nhân gây nám nội sinh và nám ngoại sinh mà bạn cần lưu ý để có phương pháp điều trị phù hợp với từng loại.

• Nám nội sinh chủ yếu diễn ra do sự rối loạn nội tiết tố trong cơ thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất Melanin và dẫn đến hình thành nám da. Để cải thiện tình trạng này, bạn cần phải đợi kết thúc giai đoạn biến động về nội tiết như sau khi sinh em bé hoặc thực hiện những phương pháp cân bằng hormone theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Nám da ngoại sinh xảy ra dưới sự tác động của những yếu tố bên ngoài như môi trường, hóa mỹ phẩm, hay thói quen ăn uống, sinh hoạt,… Việc chăm sóc da hằng ngày, bảo vệ da khỏi những yếu tố gây hại và bổ sung dưỡng chất thiên nhiên sẽ giúp hỗ trợ làm mờ nám da ngoại sinh.

Những đối tượng dễ bị nám da

Nám da là vấn đề phổ biến và có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, giới tính. Tuy nhiên, dựa trên nguyên nhân gây nám da, những đối tượng có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này là:

• Người trong độ tuổi trung niên: Lão hóa là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng rối loạn nội tiết thêm nghiêm trọng và ảnh hưởng đến cấu trúc của da, dẫn đến sự xuất hiện của nám da.
• Người làm việc trong môi trường nắng, nóng, nhiệt độ cao: Tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời và tia UV từ những nguồn khác có thể làm tăng nguy cơ bị nám da.
• Người thường xuyên tiếp xúc với các thiết bị điện tử: Ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử như điện thoại di động, máy tính cũng khiến tình trạng nám da thêm nghiêm trọng.
• Sử dụng mỹ phẩm sai cách: Các hóa chất có trong các sản phẩm chăm sóc da nếu không đảm bảo an toàn hoặc không phù hợp với da có thể làm tăng nguy cơ bị nám.
• Phụ nữ sau sinh hay đang dùng thuốc ngừa thai: Sự thay đổi về nội tiết tố trong giai đoạn này là nguyên nhân gây sạm nám da nội sinh.
• Người đang điều trị bệnh: Một số loại thuốc hoặc liệu pháp điều trị bệnh có thể gây ra tác dụng phụ là nám da.
• Người hay bị căng thẳng, mất ngủ: Đây là nguyên nhân dẫn đến rối loạn nội tiết dẫn đến nám và xỉn màu da. (2)

Ngủ không đủ giấc có thể ảnh hưởng xấu đến nội tiết tố và cả làn da của bạn

Chẩn đoán nám và điều trị nám như thế nào?

Nếu phát hiện những dấu hiệu lạ trên da, bạn cần đến cơ sở y tế để được các chuyên gia về da liễu kiểm tra. Để chẩn đoán tình trạng nám da, bác sĩ có thể thực hiện một số hình thức như:

• Quan sát bằng mắt thường những biểu hiện về màu sắc, kích thước vết nám trên da.
• Sử dụng đèn Wood – thiết bị phát ra ánh sáng UV có bước sóng dài – để kiểm tra da. Bác sĩ cũng có thể sử dụng một số loại máy soi da hiện đại khác.
• Sinh thiết da bằng cách xét nghiệm mô bệnh học một mẩu da từ 2 – 5mm. Những yếu tố sau đây có thể được áp dụng để chẩn đoán tình trạng nám da: tế bào hắc sắc tố kéo dài các đuôi gai; có Melanin ở tế bào sừng, hạ bì; mức độ nám da theo thang điểm đánh giá nám (MASI).

Nếu phát hiện tình trạng nám da, bác sĩ sẽ dựa trên những nguyên nhân gây nám và mức độ nghiêm trọng để đưa ra phương pháp điều trị thích hợp. Những liệu pháp điều trị thường được áp dụng là:

• Sử dụng thuốc bôi làm mờ nám và làm sáng những vùng da sẫm màu có chứa các chất như Axit tranexamic, Hydroquinone, Axit Alpha Hydroxy (AHA), Methimazole, Axit azelaic,…
• Liệu pháp thay da hóa học bằng cách sử dụng axit glycolic, axit alpha hydroxy và axit salicylic để loại bỏ lớp da sẫm màu.
• Mesotherapy: Thực hiện bằng cách tiêm hoạt chất ức chế sản sinh sắc tố xuống các lớp da.
• Sử dụng laser để phá hủy melanin, đồng thời giúp tăng sinh collagen để hình thành lớp tế bào mới, giúp làm mờ vết nám trên da.

Ngoài ra, còn nhiều phương pháp hỗ trợ điều trị khác theo dạng thoa, uống,… mà bác sĩ có thể tư vấn tùy thuộc vào tình trạng da của bạn.

Một số biện pháp phòng ngừa nám da

Khi đã biết nguyên nhân hình thành nám, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau đây để bảo vệ làn da:

• Hạn chế thời gian tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp vào ban ngày, đặc biệt là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều khi tia UVB và UVA ở mức mạnh.
• Sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF tối thiểu 30 hằng ngày, thậm chí trong những ngày không có nắng.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung những loại thực phẩm giàu vitamin C và E, chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa tác động của gốc tự do lên da.
• Lựa chọn mỹ phẩm uy tín, chất lượng, tránh tình trạng hóa chất trong sản phẩm chăm sóc da gây nám và kích ứng da.
• Hãy duy trì việc chăm sóc da hàng ngày đúng cách để giữ cho da luôn mềm mại và sáng mịn.
• Ngủ đủ giấc, giải tỏa tâm trạng bằng cách tập thể dục, yoga, nấu ăn, đọc sách,…
• Thường xuyên thăm khám da để kiểm tra nám và các vấn đề khác, từ đó có biện pháp điều trị kịp thời.
• Hạn chế tiếp xúc với các thiết bị điện tử.

Sử dụng kem chống nắng cẩn thận trước khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời

Bổ sung những dưỡng chất từ thiên nhiên cũng là phương pháp làm mờ sạm nám hiệu quả được nhiều chị em quan tâm. Để tác động vào tế bào Melanocytes, làm giảm quá trình sản sinh Melanin tối màu và tăng Melanin sáng màu, các nhà khoa học Mỹ đã nghiên cứu và tìm ra những tinh chất thiên nhiên nổi bật như tinh chất L-Glutathione, Sakura, Pomegranate (chiết xuất từ Lựu), P. Leucotomos và Marine Collagen Peptide đưa vào trong sản phẩm viên uống RiTANA.

L-Glutathione và tinh chất Pomegranate có tác dụng trong việc giảm Melanin tối màu và tăng cường sản sinh Melanin sáng màu, hạn chế những nguyên nhân gây nám da và giúp làn da đều màu hơn. Theo nghiên cứu của Đại học Chulalongkorn, sau 4 tuần sử dụng Glutathione, chỉ số Melanin sẽ giảm rõ rệt.

Bên cạnh đó, P. Leucotomos còn được xem như một loại “kem chống nắng dạng uống”, có tác dụng bảo vệ da khỏi tác động của ánh nắng mặt trời nhờ cơ chế giúp ức chế hoạt động men MMPs, giúp chống lại một trong những nguyên nhân dẫn đến nám da.

Tinh chất Sakura có tác dụng trong việc ức chế tạo thành các AGEs, những phân tử protein bị đường hóa làm kích thích quá trình sản sinh Melanin của tế bào Melanocytes đồng thời phá vỡ cấu trúc da, khiến da mất đi sự đàn hồi. Tinh chất Sakura kết hợp với Marine Collagen Peptide sẽ giúp da căng bóng, đàn hồi và săn chắc hơn.

Sử dụng đều đặn 2 viên RiTANA mỗi ngày sẽ giúp bổ sung những dưỡng chất nuôi dưỡng làn da từ bên trong, mang đến 5 hiệu quả bảo vệ và làm đẹp da: hỗ trợ làm mờ sạm nám; giảm nếp nhăn, trẻ hóa làn da; giúp da trắng hồng toàn thân; bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời; và bảo vệ sức khỏe làn cho da, giúp chống oxy hóa và hỗ trợ thải độc.

RiTANA là giải pháp hỗ trợ làm mờ sạm nám, giúp da sáng khỏe, căng mịn một cách tự nhiên

Việc tìm hiểu những nguyên nhân gây nám da sẽ giúp bạn tìm ra được phương pháp bảo vệ làn da phù hợp và cách điều trị hiệu quả trong từng trường hợp. Nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường trên da, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám và được tư vấn phương pháp làm đẹp da an toàn, khoa học. Ngoài ra, duy trì chế độ sinh dưỡng và lối sống lành mạnh, che chắn da cẩn thận cũng sẽ giúp bảo vệ da khỏi những tác nhân gây hại.